Proces rond 'metiskinderen' start vandaag: "Wij hebben nooit gedacht dat we gehoord zouden worden"

Wat zijn 'metiskinderen'?

"Metiskinderen" zijn kinderen van een Belgische koloniaal en een Afrikaanse moeder. Ze zijn eind jaren 40 en in de jaren 50 geboren in Belgisch Congo, Rwanda of Burundi. De Belgische staat keurde relaties van kolonialen met Afrikaanse vrouwen niet goed en vond ook dat een Afrikaanse moeder een kind van deels Europese afkomst niet kon opvoeden. Veel kinderen werden daarom bij hun moeder weggehaald en bijvoorbeeld in missieposten geplaatst. Net voor de onafhankelijkheid van Congo werden nog eens honderden kinderen naar België gestuurd. Ze groeiden op in pleeg- of adoptiegezinnen of weeshuizen. Elke band met hun moeder en het land waar ze geboren zijn, werd verbroken. In ons land kregen ze dikwijls niet de Belgische nationaliteit en kregen ze ook af te rekenen met administratieve problemen.

Vijf vrouwen hebben nu de Belgische staat aangeklaagd voor ontvoering, mishandeling, het gescheiden worden van hun families en het wegnemen van hun identiteit, en dat op basis van hun huidskleur. De vrouwen hebben elk een Congolese moeder en een blanke vader. Ze werden als kind bij hun moeder weggehaald en in een missiepost in Congo ondergebracht. Toen de zusters bij de onafhankelijkheid van Congo werden geëvacueerd, moesten ze achterblijven.

De vrouwen werden volgens hun advocaten beschouwd als een kind van de zonde, noch blank, noch zwart, dat je maar beter weg hield. Volgens hun advocaten ging het om een bewuste segregatiepolitiek van de Belgische staat. De staat heeft het over toeval en het over een tijdsgeest met andere normen. De vrouwen eisen elk 50.000 euro schadevergoeding en de aanstelling van een expert die de ware schade moet bepalen.

Het is de eerste keer dat de Belgische staat wordt aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid tijdens het koloniale bewind in Congo.

"We mochten blij zijn dat we niet waren achtergelaten"

"Ik vind deze vrouwen heel dapper. Dit is voor ons heel belangrijk", zegt Jacqui Goegebeur. Zij is voorzitter van de associatie Metissen in België en werd als kind zelf naar België gebracht.  "We hadden nooit gedacht dat ons verhaal gehoord zou worden. Toen ik in 2008 begon met ons verhaal kenbaar te maken, reageerden mensen verbijsterd. Dat men zo diep ingegrepen had op het menselijke leven, dat wisten ze niet."

"Wij zijn hier aangekomen met de boodschap dat wij dankbaar moesten zijn voor wat men voor ons deed", zegt Goegebeur. "We mochten blij zijn dat we niet waren achtergelaten, onze moeders werden prostituees genoemd, kregen andere lelijke namen. Als je hier opgroeit met het idee dat je moeder je heeft achtergelaten, ben je niet geneigd om haar te gaan opzoeken. Veel kinderen hebben dat pas veel later kunnen doen."

Erkenning en herstel

Voor Goegebeur is het in eerste instantie belangrijk dat de waarheid bekend is. "Dat gebeurt stilaan, met het openen van de archieven, maar toch blijft veel informatie afgesloten. Veel mensen mogen documenten niet inkijken omdat ze geklassificeerd zijn, maar niemand kan zeggen door wie en waarom."

Een tweede stap is het erkennen en aanvaarden van de waarheid. In 2017 bood de Belgische Kerk haar excuses aan, twee jaar later sprak toenmalig premier Charles Michel (MR) namens ons land zijn verontschuldigingen uit in de Kamer voor de manier waarop België metiskinderen behandeld heeft. "Die excuses betekenen heel wat, maar er moet ook erkenning zijn voor de nevenaspecten", zegt Goegebeur. "Wij zijn slachtoffers, maar onze Congolese moeders zijn dat nog meer. De relatie met hun kind is doorgeknipt en voor hen is er nooit iets gedaan."

Een derde aspect: herstel. En dat kan heel concreet zijn, juridische zaken zoals een geboorteakte bijvoorbeeld. "Mensen hebben een geboorteakte die opgesteld is door de administratie, maar de administratie nu erkent die dikwijls niet. Absurd," geeft Goegebeur als voorbeeld.

Er is de voorbije jaren veel veranderd, er wordt veel meer gepraat over de excessen die tijdens de koloniale periode gebeurd zijn en het leed dat die veroorzaakt hebben. "Het is belangrijk dat ons verhaal een plaats krijgt in de geschiedenis."

Beluister het gesprek met Jacqui Goegebeur in 'De Ochtend' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'