Zal met de hand schrijven ooit verdwijnen? Of doen we binnenkort alles digitaal?

De Standaard onderzocht hoeveel de Vlaming nog met de hand schrijft. Uit de resultaten blijkt dat we de pen steeds minder ter hand nemen. Toch wordt er nog veel tijd en energie gestoken in het met de hand leren schrijven. Is het denkbaar dat dat ooit stopt?  En kan je aan de hand van iemands handschrift zijn of haar leeftijd afleiden? 'De wereld van Sofie' vroeg het aan emeritus professor historische pedagogiek Marc Depaepe van de Katholieke Universiteit Leuven.

“We schrijven vandaag enkel nog voor onszelf”

Hoewel we vandaag nog steeds met de hand schrijven, is de functie van het handschrift vandaag helemaal verschoven. Nog niet zo heel lang geleden communiceerden we door middel van handgeschreven brieven en teksten. “Toen ik op de schoolbanken zat, hechtten mijn leraren nog een enorm groot belang aan het handschrift”, zegt Marc Depaepe. “Voor heel wat beroepen was een verzorgd en mooi handschrift immers noodzakelijk, bijvoorbeeld als boekhouder of secretaris”. Vandaag typen we vooral op een klavier of op onze smartphone. Hierdoor is de maatschappelijke functionaliteit van het schrijven bijna helemaal weggevallen. 

Uit De Schrijfenquête van De Standaard blijkt dat we de pen minder dan een kwartier per dag ter hand nemen. “Toch schrijven we nog wel met de hand, maar dat zijn meestal kattenbelletjes die als notities voor onszelf bedoeld zijn. Een slordig of onleesbaar handschrift is dus vandaag ons eigen probleem geworden”, aldus Depaepe.

“Ons handschrift verraadt vaak onze leeftijd”

Het handschrift kan zelfs de leeftijd van de schrijver verraden, net omdat de oudere generatie verplicht werd om een  verzorgd handschrift aan te nemen. Er is dus een opmerkelijk verschil tussen het handschrift van een bejaarde man of vrouw en die van een jonger persoon. “De verzorgde, zwierige manier van schrijven, heeft de jongere generatie vandaag niet meer onder de knie”, zegt Depaepe.

De verzorgde, zwierige manier van schrijven, heeft de jongere generatie vandaag niet meer onder de knie.

“Hoewel de digitale technologie ons handschrift verdringt, zit het volledig verdwijnen van het handschrift er niet in”

Toch  hoeft de digitale communicatie niet meteen het einde van het handschrift te beteken.  Depaepe: “De slordigheid van ons handschrift zal uiteraard nog meer toenemen. Wat we nog met de hand schrijven,  wordt tenslotte door de digitale technologie verdrongen. Nochtans is het schrift één van de iconen van het instituut onderwijs. Een evolutie naar een nagenoeg analfabetisme op het gebied van handschrift, lijkt me dus erg onwaarschijnlijk.”

Mocht het handschrift in verval geraken, zullen er zeker en vast tegenbewegingen uitrollen. “Kijk naar de kalligrafie, waar men op zeer secure manier de kunst van het schoonschrift hanteert. De ambt van het schrift zal dan wel meer en meer verdwijnen uit ons dagelijks leven, het zal altijd een plek blijven hebben in onze maatschappij, al is het cultuurhistorisch.” 

Lees ook: