"Feminisme is géén scheldwoord, maar iets om fier op te zijn"

Onder impuls van de Dolle Mina-beweging in Nederland richtte Chantal De Smet Dolle Mina Gent op. "Feminisme dat is iets om fier op te zijn. Ik heb er nog problemen mee als iemand zegt dat feministen manvrouwen zijn, alsof het een scheldwoord is."

In mei '68 heerste nog een heel andere mentaliteit dan vandaag. "We kunnen ons dat nog amper voorstellen. Vrouwen waren ondergeschikt aan hun man, wettelijk zelfs. Je trouwde met een contract. Of als je een boete had als je te snel reed, draaide je man ervoor op. Bij de schoolgaande jeugd sprak men over 'le droit du père de famille', de vader was het hoofd van het gezin. Als vrouw moest je volgen."

Je trouwde met een contract en als je een boete had als je te snel reed, draaide je man ervoor op

Gelukkig gingen de ouders van De Smet niet mee met die mentaliteit. "Ze hadden me duizend keer op het hart gedrukt dat ik voor mezelf moest kunnen instaan en onafhankelijk zijn. Daardoor begin je onafhankelijk te denken. Maar als je dan opnieuw wordt geconfronteerd dat je minder bent dan een man - op universiteit bijvoorbeeld - begin je te revolteren."

Evenveel recht op longkanker

Samen met haar vriendinnen van de Dolle Mina in Gent koos ze voor ludieke acties. Ze geeft het voorbeeld van een actie van vriendin en Dolle Mina activiste Roos Proesmans. "Die werkte in Antwerpen in een verzekeringskantoor. Mannen hadden er recht om te roken, vrouwen niet. Dus de actie werd een actie voor het recht op longkanker. Als je serieuze acties doet, komt niemand ernaartoe. Dus je kiest acties waarbij je provoceert."

Sindsdien is veel veranderd, weet De Smet. "We komen van ver. Van een tijd dat vrouwen niet naar universiteit mochten omdat hun hersenen het niet zouden aankunnen. Vandaag zie je dat 54 procent van de studenten vrouw is."

Zijn de vrouwelijke rectoren nu supervrouwen? Nee, dat zijn vrouwen met kwaliteiten en talenten net zoals mannen die hebben

Maar het kan altijd nog beter. De Smet was directeur van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) in Gent. "Op dat moment was ik de eerste vrouw die directeur werd in een instituut voor hoger kunstonderwijs. Ook vandaag zien we nog bijzonder weinig vrouwen. Het gaat niet alleen om cijfers, maar het is wel opvallend dat instellingen die 200-300 jaar oud zijn nu pas vrouwen aan de leiding hebben. Kijk naar onze universiteiten, tot nu toe zijn er slechts drie vrouwelijke rectoren geweest. Zijn dat nu supervrouwen? Nee, dat zijn vrouwen met kwaliteiten en talenten net zoals mannen die hebben. Het is vreemd dat ze nog zo weinig aan de bak komen."

885 euro per maand

Meer nog: "Kijk naar het gemiddelde pensioen van een vrouw: dat is 885 euro per maand. Vrouwen verdienen nog 20 procent minder dan mannen. Tel daar leerkrachten en ambtenaren niet bij - want die verdienen ongeacht hun geslacht hetzelfde - dan is dat in de privé minstens 30 procent."

"Of kijk naar onze regering waar één op vier vrouw is en de Waalse regering waar niet één vrouw is. Men vindt het nog altijd evident dat er lezingen zijn waar alleen mannen zitten. Alsof vrouwen altijd moeten knokken om er te staan. Zolang dat niet gelijk is, moet men stoppen over de rest."

Als mens zegt dat gelijkheid tussen man en vrouw het hoogste goed is, moeten nog heel wat zaken worden aangepakt

Met de rest bedoelt ze bijvoorbeeld wat in Mechelen gebeurde, waar de schepen een huwelijk stillegde omdat de vrouw hem geen hand wilde geven. "Het mag niet worden gebruikt als argument om een ander discours te maskeren. Als men zegt dat gelijkheid tussen man en vrouw het hoogste goed is, moeten eerst andere zaken worden aangepakt: zoals dat vrouwen minder verdienen, minder pensioen hebben of dat er evenveel vrouwen in de politiek zitten. Dan pas mag men zeggen, 'wij doen dit in naam van de gelijkheid van man en vrouw'."

Schuldgevoelens

Ook elders ziet De Smet nog problemen. "Sinds vrouwen meer aanwezig zijn in het zakelijke leven, kampen ze toch snel met schuldgevoelens. Een vriendin moet vaak naar het buitenland voor haar werk. Als haar moeder dan voor de kinderen moet zorgen zegt ze: 'ben je nu weer weg? kan je niet voor de kinderen zorgen?'."

Vrouwen moeten dus meer schipperen tussen hoe met hun kinderen omgaan en een job

"Dat terwijl haar schoonbroer ook veel in het buitenland zit voor zijn werk en haar moeder daarop zegt: 'wat een sukkelaar, maar wel een boeiende job'. Vrouwen moeten dus meer schipperen tussen hoe met hun kinderen omgaan en een job. Vrouwen moeten daar van af kunnen."

Herbeluister het hele gesprek hier: 

Lees ook