"Ik hoor u al denken, dat is links en progressief gezwets. Nee!"

Mededogen, dat mooie woord dook deze week weer op uit de nevelen der geschiedenis in de krant De Standaard in een pleidooi voor een duurzaam zorgsysteem, bescherming van de kwetsbare mens en solidariteit.

Ondertekend door alle rectoren, verschillende academici, onder hen mijn achtbare stadsgenoten professor Peter Adriaenssens en professor Bea Cantillion, Bea met wie ik eeuwen geleden de opleiding sociologie heb gevolgd bij de Jezuïeten van Ufsia, nu Universiteit Antwerpen.

Een van onze grote mentoren daar was wijlen Professor Herman Deleeck, de man die voor het eerst het begrip ‘Mattheuseffect’ introduceerde om aan te tonen dat de voordelen van onze welvaartstaat meer terechtkomen bij de meer begoeden dan bij de minder begoeden. Verwijzend naar het evangelie volgens Mattheus, 13de hoofdstuk vers 12: Aan diegene die heeft zal gegeven worden en wel overvloedig, maar aan diegene die niet heeft zal zelfs nog ontnomen worden wat hij heeft.

Met andere woorden de sociale voorzieningen zijn niet rechtvaardig verdeeld.  Dat mededogen vinden we ook nog wat verder terug in datzelfde evangelie van Mattheus: de hongerige spijzen, de dorstige laven, de naakte kleden, de vreemdelingen herbergen, de zieken verzorgen, de gevangen bezoeken, de doden begraven. De zeven werken van barmhartigheid, de misericordiae nog zo’n prachtig woord.

Om het naar het hier en nu te vertalen: wie door de coronacrisis in de miserie zit heeft recht op mededogen om te beletten dat hele groepen uit de boot vallen. Gelukkig hebben we een sterk sociaal- en gezondheidssysteem, ook al heeft dat de voorbije jaren door blinde besparingsdrift averij opgelopen. De enige conclusie die we daaruit kunnen trekken is dat er opnieuw meer geld en meer mensen naar heel ons sociaal model moeten gaan. En dat we de sociale zekerheid niet per sé moeten splitsen maar moeten hervormen, aanpassen aan de noden van deze tijd, moderniseren zodat het nog lang overeind kan blijven.

Daar is mededogen voor nodig. Mededogen dat haaks staat op besparingen en efficiëntieoefeningen. Mededogen dat lijnrecht staat tegenover ondernemers die alleen maar denken aan the survival of the fittest. Een darwiniaanse economie is allesbehalve wat we nu nodig hebben.

Er moet weer een hart komen in de economie, le retour du coeur noemen sommigen dat. En ik hoor u al denken, dat is links en progressief gezwets. Nee! Mededogen is per definitie eerder conservatief, het gaat erom het juiste en het goede te bewaren,’ conservare’, in ere herstellen. Eerbied hebben voor eeuwenoude waarden. Want wat is de drijfveer van dat hele leger mensen dat nu onze zieken verzorgt en zich over ons ontfermt? Juist, barmhartigheid, naastenliefde en… mededogen.

Marc Van de Looverbosch

Beluister de column van Marc Van de Looverbosch in 'De toestand is hopeloos, maar niet ernstig':

Lees ook: