“Sanda Dia is een symbool van respect, inclusiviteit en solidariteit. Zijn verhaal kan de samenleving verbeteren.”

Start academiejaar

Morgen is het een belangrijke dag voor Luc Sels, want dan start het nieuwe academiejaar voor de Leuvense studenten. “Het zal een bijzondere start zijn voor veel studenten. Er zijn heel wat studenten die nog niet echt student in Leuven geweest zijn door de coronapandemie. Ik ben dan ook erg blij dat we de studenten opnieuw op de campussen kunnen verwelkomen, maar we blijven ook online alternatieven voorzien voor zij die zich nog niet klaar voelen om terug te keren. Ik blijf optimist tot in de kist en zal met een brede glimlach aan het nieuwe jaar beginnen. We geven de studenten terug waar ze recht op hebben, want zij hebben vorig jaar tenslotte heel wat opgeofferd voor de volksgezondheid.

Sels is in mei 2021 verkozen voor zijn tweede mandaat als rector. “Dat was toch even spannend. Het was ook een bizarre verkiezing, want de campagne werd door de pandemie volledig online gevoerd, maar ik had veel vertrouwen in mijn programma. Ik had vroeger nooit de ambitie om rector te worden, het waren mijn collega’s die me zeiden dat ik een geschikte kandidaat zou zijn. Normaal gezien zou ik vier jaar geleden een sabbatjaar genomen hebben, maar dat is toch wat anders gegaan dan voorzien”, lacht Sels.

Sels is van mening dat kunst met wetenschap gecombineerd kan en moet worden. Hij wil dan ook als rector de kunsten meer binnenbrengen in de technische, wetenschappelijke richtingen en andersom. "We kunnen kunst en wetenschap elkaar laten versterken. Door het curriculum van de ingenieurs en kunstopleidingen te vermengen, creëer je creatieve ingenieurs en technische kunstenaars. Dat heeft alleen maar voordelen", aldus Sels.

Zaak Sanda Dia

De 20-jarige student Sanda Dia kwam in december 2018 om het leven na een extreem doopritueel van (de ondertussen ontbonden) studentenclub Reuzegom. Hij moest tijdens een ontgroeningsweekend liters alcohol en visolie drinken en in een ijskoude put staan. Het nieuws van het overlijden en de periode nadien, heeft Sels intens beleefd. “Dat was mijn professioneel dieptepunt. Het was een enorm intense periode voor mij dat emotioneel enorm hard is binnengekomen. Op dat moment wisten ikzelf en de universiteit ook heel weinig over de eigenlijke feiten van het voorval, het enige wat duidelijk was, was dat het zwaar uit de hand gelopen was”, vertelt Sels.

“Enkele weken later groeide de maatschappelijke verwachting dat je als universiteit begint te handelen, op een moment dat we nog steeds weinig informatie hadden over de betrokkenheid van de individuen. Wij hebben toen besloten om straffen uit te spreken die conform waren met wat we op dat moment wisten. Maar we hebben altijd de ruimte gelaten om een volgende tuchtprocedure op te starten als het gerechtelijk onderzoek afgerond was. Wat nadien ook gebeurd is.”

Ik sta achter een eerlijk proces

Sels en de KU Leuven kregen enorm veel kritiek over de getroffen maatregelen tegen de leden van Reuzegom, die ook aan de KU Leuven studeerden. “Ik sta achter een eerlijk proces. Je kan de beginselen van de rechtsstaat verdedigen, wat ik in het begin gedaan heb, maar je moet ook beseffen dat niet iedereen dat even rechtvaardig zal vinden. Na de dood van Sanda is er een schokgolf van morele verontwaardiging door de samenleving gegaan. Veel mensen hebben erg diep gezeten. Morele verontwaardiging is goed, maar het mag niet doorslaan naar morele paniek. Ik heb geprobeerd om in de bres te staan voor de universiteit, met het oog op het belang van een eerlijk proces. Dat was voor mij enorm belangrijk”, verklaart Sels.

Sels benadrukt daarbij dat Reuzegom geen banden had met de universiteit zelf. “We hebben clubs zoals Reuzegom nooit geaccepteerd. Maar net omdat de club geen banden had met de universiteit, hadden wij weinig instrumenten om iets af te dwingen. Momenteel is dat wel het geval. Drie maanden voor de doop van Reuzegom hebben we nog een laatste poging ondernomen om de club het doopcharter te laten ondertekenen, maar daar was helaas geen bewegen aan.”

Sels is wel van mening dat de betrokken leden van Reuzegom een tweede kans verdienen. “Iedereen verdient een tweede kans, maar dat betekent niet dat ze niet gestraft moeten worden. Wat die straf moet zijn, is niet aan ons. Dat is de beslissing van de rechtbank. Ik hoop dat het proces eerlijk verloopt en inzicht kan geven in wat daar juist gebeurd is. Maar iedereen in dit land verdient een tweede kans”, aldus Sels.

Symbool voor de samenleving

Sels wil dat het verhaal van Sanda meer dan een zwarte pagina in de geschiedenis wordt, want Sanda is ondertussen een symbool geworden voor respect, inclusiviteit en solidariteit. "We moeten het verhaal van Sanda Dia levendig houden, hoe droevig en pijnlijk het ook is. Het is een verhaal dat de samenleving kan verbeteren", aldus Sels. “Normaal gezien zou Sanda dit jaar afgestudeerd zijn. We hebben hem dan ook op de proclamatie van de burgerlijk ingenieurs geproclameerd. We konden hem geen diploma geven, maar hebben uitgeroepen dat hij erbij had moeten zijn en het verdiende om erbij te zijn. Dat was een enorm warm en intiem moment”, vertelt Sels.

Het is belangrijk dat we de dood van Sanda een plaats kunnen geven, zonder dat we hem vergeten

De zaak Sanda Dia blijft een moeilijk onderwerp voor Sels om over te praten. “Ikzelf en de andere medewerkers van de universiteit hebben dat heel persoonlijk beleefd, maar ik kan me niet voorstellen hoe de familie en vrienden van Sanda de voorbije jaren beleefd hebben. Ik weet ook dat er veel kritiek is gekomen van de familie en vrienden van Sanda naar de universiteit toe. Dat is een beleving van hun kant die ik niet kan wegnemen en die ik niet wil wegnemen. Het zal tijd vragen vooraleer we elkaar terug kunnen ontmoeten en in gesprek kunnen gaan. Het is belangrijk dat we de dood van Sanda een plaats kunnen geven, zonder dat we hem vergeten”, vertelt Sels.

Als er iemand kritiek mag geven, is het de vader van Sanda

“Ik heb de voorbije jaren veel kritiek gekregen en ik heb veel kritiek niet kunnen verdragen. Ik heb ook mijn limieten. Maar wel van de vader van Sanda. Als er iemand kritiek mag geven, is hij het wel. Een defensieve reactie zou heel fout geweest zijn en zou dat nu nog steeds zijn. Daar blijf ik bij.”

Familie

Sels woont in het huis van zijn grootmoeder, waar hij ook veel tijd tijdens zijn jeugd spendeerde. “Mijn grootmoeder was een bijzondere vrouw. Ze kende erg veel van Leuven en de universiteit. Ik heb er tijdens mijn jonge jaren vaak overnacht. Het is niet het grootste huis maar het heeft wel een erg rijke geschiedenis. Zo is het tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1944 bijna volledig weg gebombardeerd. Mijn vader, die toen 9 jaar oud was, heeft dat maar nipt overleefd. Enkele studenten die toen in het huis woonden, zagen de aanslag aankomen en hebben het initiatief genomen om de kinderen uit bed te halen en te vluchten. Dat bleek de redding van mijn vader geweest te zijn. Het is dus zeker een huis met een verhaal”, vertelt Sels.

Sels is een liefhebber van motorfietsen, maar heeft het gevaar van de motor zelf al mogen ondervinden. “Ik heb kort na elkaar twee motorongelukken gehad. Ik heb het geluk gehad dat ik er twee keer zonder kleerscheuren uit geraakt ben, al heeft het me wel doen stilstaan bij het leven. Ik heb mijn lessen eruit getrokken en ik ben nu voorzichtiger en dankbaarder, maar het heeft mijn leven niet een andere richting uitgestuurd”, aldus Sels.

Zo zie je maar dat het toch nog tot iets moois kan leiden, als het maar met respect gebeurt

Sels heeft twee jonge kinderen met zijn huidige partner en drie oudere kinderen uit een vorige relatie. “Het is een combinatie van opnieuw beginnen en verder doen, want de onderlinge relaties uit mijn vorige relatie zijn intact gebleven. De twee gezinnen lopen door elkaar en ik heb een goede verstandhouding met mijn ex-vrouw. Zo zie je maar dat het toch nog tot iets moois kan leiden, als het maar met respect gebeurt.”

Vader worden, gaat nooit zonder slag of stoot, maar bij de geboorte van het eerste kind van Sels sloeg het noodlot bijna toe. “Mijn oudste dochter had kraamkoorts. Het was een erg lastige bevalling die 19 uur geduurd heeft. Toen ze geboren werd, was de moeder bewusteloos en werd zij zonder gehuil weggedragen. Het volgende halfuur was enorm intens. Het heeft heel lang geduurd vooraleer we het verlossende bericht kregen dat ze het zou halen. Op zulke momenten besef je nog maar eens dat het helemaal anders had kunnen lopen”, vertelt Sels.

Vandaag gaat het goed met de kinderen van Sels: “Al heeft een van mijn dochters een jammerlijk keukenongeval gehad, waardoor haar linkerhand praktisch niet meer bruikbaar is. Ze heeft daardoor ook veel pijn, wat het studeren niet gemakkelijker maakt. Maar ze is enorm sterk, dus het zal wel goed komen, maar het vraagt veel doorzettingsvermogen langs haar kant. We denken ook dat we een begrip hebben van pijn, maar je kan je bepaalde soorten pijn niet voorstellen tot je het zelf meemaakt.”

Toekomst

Sels is 54 jaar, maar weet niet wat hij nog meer in het leven wil. “Ik heb al veel gekregen van het leven. Ik hoop vooral dat ik op een zo gezond mogelijke manier oud kan worden zonder angst voor de dood. Ik hoop dat mijn geliefden de tijd, die ze hebben, zo goed mogelijk kunnen beleven. En tenslotte hoop ik dat ik de universiteit verder kan zien groeien en bloeien, welke rol ik er dan ook in speel”, aldus Sels.

Tenslotte geeft Sels nog graag volgende boodschap mee: "Verlies het vertrouwen in de wetenschap niet. We moeten blijven zoeken. Dat komt met vallen en opstaan, maar er bestaat geen beter alternatief dan te zoeken in de wetenschap", besluit Sels.

Touché gemist? Abonneer je hier op de podcast.

Meer Touché: