Touché
"Onze agenda's zijn overvol en we kijken té veel op de klok"
zo 1 apr. - 4:31
"Het is belangrijk om ook even niets nuttigs te willen doen, niet van hot naar her te hollen, en even niet op één van de vele beeldschermen te zappen", zegt filosofe en schrijfster Joke Hermsen. "Doe eens iets anders: mijmer, denk na, luister naar muziek, wandel of tuinier. Laat je geest waaien en lucht je ziel."
Kairos en Chronos
Hermsen maakt een onderscheid tussen 'Kairos-tijd', de kwalitatieve of gevoelde tijd, en 'Chronos-tijd', de kwantitatieve of kloktijd. Kairos is de Griekse 'god van het geschikte moment', hij is de jongste kleinzoon van Chronos, 'de god van de tijd'. Zelfs de Grieken maakten al een onderscheid tussen het beleven van de Kairos-tijd en het voortrazen van de Chronos-tijd, aldus Hermsen.
Obsessieve klokkijkers
"Het is jammer dat wij de afgelopen 100 jaar steeds obsessievere klokkijkers geworden zijn. Volgens mij heeft dat te maken met het gegeven dat de kloktijd als meetinstrument werd ingezet voor de hoogte van ons salaris. In de tijd daarvoor diende een klok alleen maar als sieraad op de schouw. Vanaf het moment dat mensen betaald werden in uren, moesten mensen steeds meer dingen doen in hetzelfde aantal uren. Op dat moment is de klok onze vijand geworden."
We staan op gespannen voet met vadertje tijd of 'Chronos'
We denken dat we steeds minder tijd hebben. Maar eens je in een flow zit, gaat de tijd stromen in plaats van tikken. Je bevindt je in het Kairos-interval als je het razen, tikken en opjagen van de klok bent vergeten. Ales wat ons aan die haast en gejaagdheid doet denken, is dan weg en onze verbeeldingskracht wordt weer aangezwengeld.
Lege tijd
Hoe moeten we die Kairos-tijd waar Hermsen het over heeft precies binnenlaten? "Door voldoende lege plekken in je agenda open te laten. Maar dan moet je wel écht lege tijd nemen en je tijd niet met een sportclub of yogacursus invullen want dan blijf je bezig. Zet bijvoorbeeld een muziekje op of neem een boek op de schoot. Vanuit die lege tijd begint het mijmeren en het dagdromen, wat de broedplaats van creativiteit is."
25-uren werkweek
Volgens Hermsen is het belangeloze dagdromen en mijmeren zeer zeldzaam geworden. De verklaring volgens haar? Overvolle agenda's en onze vrije tijd die dichtgemetseld is met beeldschermen. Mede daarom is Hermsen ook een pleitbezorger van de 25-uren werkweek. Vijf uur per dag werken is genoeg, zegt ze. "De 50-plussers moeten het de nieuwe generatie en nieuwkomers gunnen om een carrière op te bouwen. Daarnaast moeten we met z'n allen ook minder gaan verdienen om zo minder te vervuilen. Gezien het hoge aantal gevallen van burn-out, chronische vermoeidheid en jeugdwerkloosheid moet het debat over een kortere werkweek opnieuw geopend worden", besluit Hermsen.
