De Wereld Vandaag
"Variatie is het belangrijkste": Hoge Gezondheidsraad geeft advies over gezond vegetarisch en veganistisch eten
di 27 apr. - 9:54
Flexitariër, pesco-, lacto-, ovo-vegetariër of veganist. Een vegetarisch dieet bestaat in verschillende vormen en steeds meer mensen kiezen er bewust voor om dierlijke producten te beperken of zelfs volledig te vervangen door plantaardige producten. Dat dat ongezond zou zijn, is intussen volledig achterhaald. Maar er zijn wel aandachtspunten.
Een gevarieerde vegetarische voeding kan alle nodige voedingsstoffen leveren, op alle leeftijden. "Maar hoe meer voedingsgroepen je schrapt, hoe meer risico je hebt op tekorten", zegt professor gastro-enterologie van het UZ Gent Annemie Van Winckel.
Vitaminetekorten kunnen soms onomkeerbare gevolgen hebben.
In het advies van de Hoge Gezondheidsraad is er extra aandacht voor specifieke levensfases: jonge kinderen, adolescenten en zwangere vrouwen moeten oppassen omdat ze in volle ontwikkeling zijn. Vitamine B12 is bijvoorbeeld een gekend tekort bij wie geen dierlijke producten eet. Bij jonge kinderen kan dat onomkeerbare gevolgen hebben in de ontwikkeling, bij ouderen op cognitief niveau.
En opvallend: ook oudere mensen moeten exta waakzaam zijn. Zij hebben minder calorieën nodig, maar evenveel voedingsstoffen. Daarom is kwalitatief voedsel in die levensfase heel belangrijk.
Voor wie kiest voor veganisme is het daarom belangrijk om te gaan praten met een voedingsdeskundige. "Alle diëten zijn mogelijk, op elke leeftijd. Ik kan niet zeggen dat veganisme gezond of ongezond is. Het gaat om de manier waarop je dat dieet invult", zegt Van Winckel. "Zo kan ik ook niet zeggen of een 'gangbaar' dieet gezond is of niet. Ook bij vleeseters hangt het er maar van af hoe je dat invult."
(lees verder onder de foto)
© Anna Pelzer (Unsplash)
Alle eiwitten zijn terug te vinden in plantaardig voedsel, klinkt het nog. De kwaliteit van plantaardige eiwitten is wat lager dan die van dierlijke. Maar Van Winckel benadrukt: "dat hoeft geen probleem te zijn. Omdat de tekorten in de ene plantaardige bron aangevuld kunnen worden met wat dan in een andere aanwezig is. Dus het is belangrijk om goed te variëren."
Individueel advies bij veganisten
De Hoge Gezondheidsraad adviseert bijvoorbeeld om vaker peulvruchten (waaronder soja) te eten, net zoals oliehoudende zaden, volkoren granen en koolzaad- of walnotenolie. Veganisten kunnen verrijkte voedingsmiddelen eten waarin vitamine B12, D, calcium en/of jodium verwerkt zit. Voedingssupplementen kunnen ook aangewezen zijn en daarom is individueel advies bij veganisten aangeraden.
Gezonde vleesvervangers
Hoofddiëtist van het UZ Antwerpen Michaël Sels is tevreden dat de Hoge Gezondheidsraad met tips komt rond vegetarisch eten. Hij waarschuwt er wel voor om steeds gezonde vleesvervangers te kiezen. "Dat aanbod is enorm groot geworden en de industrie speelt daar ook op in. Maar sommige van die vleesvervangers zijn bijna frituursnacks. Als je een stukje kabeljauw gaat vervangen door een kaaskroket met 5 erwten in, dan heb je geen volwaardig alternatief."
Een kaaskroket met 5 erwten in is geen volwaardige vleesvervanger.
Sels pleit vooral om meer, en verschillende, groenten te eten. "Slechts 5 procent van de Belgen eet genoeg groenten, terwijl meer plantaardige voeding eigenlijk een heel eenvoudige manier is voor veel mensen om de gezondheid te verbeteren", zegt Sels. "Eén op de drie kankers kunnen we vermijden door een gezond gewicht en meer beweging. Je kan met juiste voeding heel veel bereiken op vlak van je gezondheid."
Beluister het gesprek met Michaël Sels in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select
Alles met mate
Professor Daniel Brasseur, voorzitter van de werkgroep van de Hoge Gezondheidsraad, wijst er ook nog op dat overwegend of uitsluitend plantaardig dieet paradoxaal kan leiden tot een verhoogde blootstelling aan ongewenste stoffen die mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid.
Het kan dan gaan om pesticiden of stoffen die van nature aanwezig zijn in levensmiddelen. Rijst en algen bijvoorbeeld bevatten arseen, dat in grote hoeveelheden schadelijk kan zijn. Soja bevat dan weer stoffen die de hormonale werking kunnen verstoren bij overconsumptie.
"Om die risico's te beperken, kan je bijvoorbeeld extra aandacht schenken aan de herkomst van je voedsel, de manier waarop het wordt bereid (schillen, weken, wassen, fermenteren, kiemen, koken) en de conservering ervan", aldus Brasseur.
Het volledige advies van de Hoge Gezondheidsraad kan je hier nalezen.
Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'
