COVID-19 of de griep: wat is het dodelijkst?
do 12 nov. - 5:12
“Om de vraag te beantwoorden of COVID-19 dodelijker is dan de griep moeten we naar twee zaken kijken” zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven en UHasselt) in de nieuwe video van ‘Wat Zegt De Wetenschap?’ “Ten eerste: hoe besmettelijk zijn COVID en de griep?’ En ten tweede: als je besmet bent, hoe groot is de kans dat je eraan overlijdt?”
Hoe besmettelijk zijn COVID-19 en de griep?
“Hiervoor kijken we naar de R-waarde, het reproductiegetal” zegt Molenberghs. “Dat getal staat voor hoeveel mensen gemiddeld besmet worden door iemand die de ziekte heeft. Bij griep is dat 1,5. Bij corona 3.”
Maar dat reproductiegetal is de besmettelijkheid als we geen maatregelen nemen. Het effectieve reproductiegetal verandert op basis van ons gedrag. Denk aan afstand houden, handen wassen en het aantal contacten dat we hebben.
(lees verder onder de foto)
Het reproductiegetal bij griep en corona
Let wel, het zijn gemiddelden. “De besmettelijkheid kan verschillen van persoon tot persoon. Heel veel mensen besmetten niemand, of slechts 1 persoon” zegt Molenberghs. “Maar er zijn ook mensen – een klein aantal – die 10, 20 of zelfs 50 mensen gaan besmetten, de zogenaamde superverspreiders.”
Het is dus duidelijk: zonder maatregelen is COVID heel wat besmettelijker dan de griep, zegt Molenberghs. “Zelfs besmettelijker dan de zogenaamde Spaanse Griep uit 1918, waar toen miljoenen mensen aan gestorven zijn.” Al zijn er ook ziekten die nog besmettelijker zijn, zoals de mazelen, waarbij de R-waarde 15 is.
Hoe groot is de kans dat je overlijdt aan COVID-19?
“Aan de griep sterven 2 à 3 mensen op de 1000 geïnfecteerden. Bij COVID ligt dat 5 keer hoger, dus 12,5 op de 1000 mensen sterft. Maar ook deze cijfers zijn gemiddelden. Als we die overlijdens opdelen volgens leeftijd, geslacht en risicofactoren (zoals bijvoorbeeld obesitas) dan weten we dat sommige mensen veel meer risico op overlijden hebben dan anderen.”
Molenberghs: “2/3de van de mensen die bij ons aan COVID stierven, verbleven in een woonzorgcentrum. Maar zelfs als we de woonzorgcentra niet meetellen is de kans op overlijden nog altijd 0,5 procent.”
Maar kunnen we wel vergelijken als we bij de griep uitgaan van een gemiddeld cijfer? De griep is toch niet altijd zo mild?
Er zijn inderdaad ook dodelijke griepen, die zich razendsnel over de wereld verspreidden, zegt Molenberghs. De zogenaamde pandemische griepen.
“Zo was de Spaanse griep minder besmettelijk dan COVID, maar veel dodelijker. De Mexicaanse griep uit 2009 was minder dodelijk in totaal, maar wel degelijk eentje waar heel veel jonge mensen aan gestorven zijn. Desondanks kunnen we de pandemieën in geval van griep en in geval van COVID moeilijk met elkaar vergelijken. Er werden toen nooit in dezelfde mate maatregelen genomen om het virus in te dijken zoals nu. En als die pandemische griepvirussen opnieuw opduiken is de kans klein dat we dezelfde maatregelen nemen als bij COVID. Waarom? Omdat er griepvaccins en antivirale middelen zijn. En als we naar een nieuw griepvaccin zoeken, bouwen we gewoon verder op de kennis die er al is. En dat is eigenlijk het essentiële verschil tussen griepvirussen en het nieuwe coronavirus: dat het coronavirus nieuw is. Er was niemand immuun aan het begin. Maar ook voor artsen was en is het nieuw.”
"Niet overdreven gepanikeerd"
In de waarschuwingen werd er dus niet overdreven gepanikeerd, besluit Molenberghs. “Mochten er geen maatregelen genomen zijn, en mensen hadden hun gedrag niet aangepast, dan zouden we in de eerste piek in ons land misschien geen 10.000 doden geregistreerd hebben, maar wel 50.000. Of volgens de donkerste scenario’s een pak meer dan dat.”
