"Geld is als water. Als er ergens een gaatje is in de leidingen, vindt het sowieso zijn weg."

Onze dochter heeft deze week beslist dat ze voortaan als vegetariër door het leven wil gaan. Ze vindt dat we duurzamer moeten omspringen met onze planeet. Terwijl ze vol vuur haar beslissing toelicht, hoor ik het piepje van mijn mailbox. Er loopt een mail binnen van mijn bank. ‘Duurzaam beleggen: goed voor onze planeet en goed voor uw  portemonnee’, lees ik. Later die dag zit ik in een interview met een bankier. Je kan het onderwerp misschien al raden: ‘duurzaam bankieren in coronatijden’.

We zijn de wijze woorden van Winston Churchill nog niet vergeten in Europa: never waste a good crisis

Ik weet niet of het u al is opgevallen, maar als economisch journaliste word ik dagelijks om de oren geslagen met boodschappen over duurzaamheid. Duurzaam beleggen, ondernemen, bouwen, duurzame mobiliteit, duurzaam consumeren, … het is duurzaam al wat de klok slaat. De teneur is altijd hetzelfde: door de coronacrisis is de trend naar duurzaamheid in een stroomversnelling terecht gekomen. De crisis wordt gezien als een wake up-call die ons aanmaant om anders te gaan leven en respectvoller om te gaan met de planeet. Europa gaf vorig jaar het voorbeeld met haar Green Deal. We zijn de wijze woorden van Winston Churchill nog niet vergeten in Europa: never waste a good crisis.

Als ik dat allemaal zo zie gebeuren, vind ik dat heerlijk hoopgevend. Als banken, bedrijven en overheden – of zoals dat dan wordt gezegd: de grote economische actoren - een versnelling hoger schakelen op het vlak van duurzaamheid, kan de de wereld er alleen maar beter van worden. Het moedigt ons aan om ook als consument, burger of belegger duurzamer te leven. En het lijkt te werken: in de supermarkten liggen er steeds meer eco- en bio-producten, elektrische wagens breken door en we bouwen steeds ecologischer. Ook duurzaam beleggen is een groot succes. Ongeveer 20 % van het belegde vermogen in ons land is nu duurzaam. Dat is een verdubbeling op 2 jaar tijd. 

Even terug naar mijn dochter: ik twijfel niet aan haar goede bedoelingen, maar als ze haar kippefiletje vervangt door een avocado uit Brazilië, is de duurzaamheidswinst waarschijnlijk beperkt

De vraag is alleen of we wel echt zo duurzaam bezig zijn als we denken? Want soms zijn de dingen minder eenvoudig dan ze lijken. Even terug naar mijn dochter: ik twijfel niet aan haar goede bedoelingen, maar als ze haar kippefiletje vervangt door een avocado uit Brazilië, is de duurzaamheidswinst waarschijnlijk beperkt. Veel erger is het wanneer bedrijven of organisaties zich doelbewust groener voordoen dan ze zijn. Dat heet ‘greenwashing’. Een bedrijf kan bijvoorbeeld Unicef steunen of bomen aanplanten maar toch gewoon doorgaan met haar productie in Bangladesh, waar kinderen werken in erbarmelijke arbeidsomstandigheden. Spijtig genoeg is duurzaamheid een sterk verkoopsargument geworden waar marketeers graag gebruik van maken. Het spreekt iedereen aan, en we zijn zelfs bereid om er meer voor te betalen.

De vraag is dan ook: hoe blijf je uit de valstrikken van greenwashers? Betrouwbare duurzaamheidslabels zijn het antwoord. Voor non-foodproducten bestaat er al een sterk label in Europa, het Europees Ecolabel. Het wordt ook ‘de bloem’ genoemd omdat het logo eruit ziet als een bloem met de sterren van de Europese vlag. Het label is officieel erkend in alle landen van de Europese Unie.

Ook als belegger moet je op je hoede zijn voor greenwashing. Nu nog kunnen banken en vermogensbeheerders zelf bepalen of hun beleggingen duurzaam zijn. In de praktijk gebeurt de certifiëring in ons land door de bankenvereniging Febelfin, die hiervoor het Towards Sustainability label heeft gelanceerd. Maar ook hier neemt Europa de leidende rol over. Als eerste ter wereld, keurde het Europees parlement vorig jaar een groene standaard goed voor duurzame beleggingen. Op basis daarvan zal Febelfin in maart een aangepast label lanceren met aangescherpte criteria.

Geld is als water. Als er ergens een gaatje is in de leidingen, vindt het sowieso zijn weg. En dan kan het lelijke schimmelplekken veroorzaken.

Als we de wereld echt willen veranderen, is dit de weg om te volgen. Het begint allemaal met goede intenties, maar we hebben ook duidelijke regels, sterke labels en controles nodig. Want geld is als water. Als er ergens een gaatje is in de leidingen, vindt het sowieso zijn weg. En dan kan het lelijke schimmelplekken veroorzaken.

Beluister de column van Frida Deceunynck voor 'De toestand is hopeloos maar niet ernstig':

Ontdek ook de andere columns uit de uitzending: