“Het lichaam is maar één onderdeel van wie we zijn”: Hoe focussen op een gezond lichaamsbeeld bij je kind?

Aflevering 2 van ‘Lijf’, ‘Klonen van patronen’ gaat over patronen die generaties lang zijn doorgegeven. De manier waarop we naar ons lichaam kijken is niet zomaar ontstaan. Dochters, moeders en moeders met hun dochter vertellen in ‘Lijf’ waar het misloopt en waar het goed gaat.  Maar hoe zorgen we ervoor dat ouders bijdragen tot een gezond lichaamsbeeld van hun kind? En wat als het meer dan een fase blijkt? Vragen voor Lien Goossens, professor klinische ontwikkelingspsychologie.

“Jonge kinderen denken daar ook over na en zijn er ook mee bezig"

Vaak wordt er gezegd dat het een hedendaags iets is, die ontevredenheid over ons lichaam. En dat het aangewakkerd zou zijn door onze beeldcultuur. Maar de getuigenissen in ‘Lijf’ doen meteen anders vermoeden, en ook Lien Goossens bevestigt dat: “Het is iets van alle tijden, en zeker bij vrouwen, dat het belangrijk is om een goed voorkomen te hebben en er goed uit te zien.”

Die focus op hoe we eruit zien ontstaat trouwens niet in de puberteit, in tegenstelling tot wat veel mensen denken. Het ontstaat al veel vroeger. “Jonge kinderen denken daar ook over na en zijn er ook mee bezig. Vanuit de ontwikkeling is dat ook niet vreemd, omdat dat een periode is waarin kinderen meer en meer zichzelf beginnen vergelijken met anderen rondom hen. Dan vergelijk je ook je lichaam met anderen, en als jouw lichaam er dan net iets anders uitziet, kan het ertoe leiden dat je je niet tevreden voelt over je lichaam en daar ongelukkig van wordt.”

Opvallend: uit onderzoek blijkt dat lichaamsontevredenheid ook voorkomt bij kinderen die een normaal gewicht hebben. “Het is opmerkelijk dat zij toch aangeven dat ze liever magerder willen zijn” zegt Goossens. “Dat is iets om in het oog te houden. Als dat blijft duren kan het tot ernstige onzekerheden en problemen leiden op vlak van lichaam en van eten.”

(lees verder onder de foto)

Meisjes versus jongens

“Ik merkte dat er voor mij andere regels waren dan voor mijn broers” vertelt Roos, een van de vrouwen die getuigt in ‘Lijf’.  Haar oudste broer had een schommelend gewicht, en daar werd nooit iets van gezegd. Zijzelf kreeg er wel opmerkingen over. “Ik kreeg opmerkingen dat ik op mijn eten moest letten. Of de suggestie dat ik moest gaan joggen. Raar, want ik ben nooit dik geweest.”

Goossens beaamt dat er meer stereotypen leven dat het belangrijk is voor meisjes om mooi te zijn. “Onderzoek heeft zich ook lange tijd gefocust op lichaamstevredenheid bij vrouwen.  We hebben veel minder studies over hoe het gesteld is bij jongens of bij mannelijke adolescenten, terwijl we weten dat ze ook wel bezig zijn met hun uiterlijk. Die bewustwording ervan is ook belangrijk als ouder: op welke manier geef je signalen aan je zoon of dochter dat jij het belangrijk vindt dat ze goed dingen kunnen en dat ze er goed en mooi uitzien. Meestal is dat laatste meer naar meisjes gericht.”

Hoe kunnen ouders bijdragen tot een gezond lichaamsbeeld van hun kind?

“Eerst en vooral is het belangrijk om een positief lichaamsbeeld te promoten” zegt Goossens. Creëer thuis een veilig klimaat. Vertel je kinderen dat het lichaamstype dat het meest in de media voorkomt niet het enige type is dat je moet nastreven om de moeite waard te zijn, en wijs hen op realistische lichaamstypes. “Bespreek ook de verschillende functionaliteiten van het lichaam. Het lichaam dient voor meer dan er enkel goed uitzien.”

Het lichaam dient voor meer dan er enkel goed uitzien.

Je kan ook proberen je kind weerbaar te maken tegen allerlei invloeden van buitenaf. “Communiceer erover, maar hou je kind er ook niet weg van.”

“Het feit dat er ook nog andere zaken zijn die je de moeite waard maken, speelt heel veel mee in de ontwikkeling van een positief zelfbeeld” zegt Goossens. Daarom raadt ze aan om te focussen op de talenten van je kinderen:  “Focus niet te eng op het lichaam, want dat is maar één onderdeel van wie we zijn. Je kan ook talenten hebben op andere vlakken: goed zijn op school bijvoorbeeld. En het is ook goed om veel vrienden en leuke hobby’s te hebben.”

Het feit dat er ook nog andere zaken zijn die je de moeite waard maken, speelt heel veel mee in de ontwikkeling van een positief zelfbeeld.

Soms kan het een korte fase zijn, dat een kind wat meer bezig is met zijn of haar lichaam. Bijvoorbeeld na een vervelende opmerking van een klasgenoot.  “Maar als je merkt dat het iets is van langere duur, en dat je kind meer teruggetrokken wordt, of als het effect heeft op het eetgedrag van het kind, dan is het natuurlijk wel goed om hulp in te schakelen. Ga dan bijvoorbeeld eens langs bij de huisarts, of schakel een CLB-medewerker in, zodat je kan kijken of er verdere stappen moeten ondernomen worden.”

Body positivity

Tegenwoordig zien we een verschuiving naar ‘body positivity’ en ‘body neutrality’, en dat vindt Goossens alvast een grote stap in de goede richting. “Die focus op een positieve ‘body image’ zorgt ervoor dat er handvaten aangereikt worden. Het lichaamsbeeld wordt zo ruimer gezien dan enkel het uiterlijk. Dit moet zeker toegejuicht worden en het is ook goed dat er meer onderzoek naar komt. Om zo sterkere mensen op de wereld te zetten.”

Beluister 'Lijf', de podcast van Layla El-Dekmak:

Het wondermooie lijflied is gemaakt door Lisette Ma Neza en Roos Denayer.

Lees ook: