"Het virus maakt geen onderscheid tussen werelddelen en culturen en is dol op risiconemers"

Sinds de uitbraak van COVID-19 zien wij een verschil tussen Nederland en China. Chinezen houden zich braaf aan de regels en blijven twee weken thuis als de overheid het hen zegt. Veel Nederlanders hebben moeite met de beperkingen die hen worden opgelegd en willen toch nog naar buiten en bij elkaar komen, met alle gevolgen van dien.

De meesten leggen dit verschil uit vanuit sociale, politieke en economische invalshoeken. Vandaag voeg ik er een dieperliggende oorzaak toe: de manier van broodwinning.

1.Vast vs mobiel

Duizenden jaren voor Christus waren Chinezen al landbouwers. Ze bewerkten hun stukje grond en hoefden niet rond te trekken op zoek naar voedsel.

Europeanen zijn veel langer jager-verzamelaar geweest. Het sprookje Roodkapje gaat bijvoorbeeld over het verzamelen van fruit. Als de bessen aan deze kant van het oerwoud kaalgeplukt waren, moest men dieper in het woud afzakken. Als de fazanten in dit bos doodgeschoten waren, moest men in een ander bos zoeken.

Europa heeft een lange kustlijn en velen waren zeevaarders en handelaars. Ze moesten maanden of zelfs jaren weg zijn om hun vrouw en kinderen van natje en droogje te voorzien.

Bewegingsvrijheid betekende voor Europeanen een essentiële inkomstenbron. Chinezen waren meer sedentair en vonden het geen straf om op een plek te zitten, thuis bijvoorbeeld.

2. Voorspellen vs risico nemen

Als een boer zijn rijstplanten netjes verzorgde, wist hij dat hij volgend najaar een goede oogst zou hebben. Een jager daarentegen wist niet of hij vandaag een hert kon vangen. Een verzamelaar wist evenmin of hij vanochtend genoeg paddenstoelen kon vinden. Een schipper wist nog minder of hij vanavond door een storm zou worden overvallen. De toekomst van een landbouwer was voorspelbaarder dan die van een jager-verzamelaar of zeevaarder. Daarom speelde een landbouwer graag op safe, terwijl durven risico te nemen een jager-verzamelaar en zeevaarder kon belonen met succes en rijkdom.

3.Collectivisme vs individualisme

Om watersnood en droogte te voorkomen moest een landbouwer kanalen graven. Dit werk kon hij niet zelf aan en moest met anderen samenwerken. Een goed werkend irrigatiesysteem bevorderde de productie van de hele gemeenschap. Vandaar dat Chinezen collectief gezind waren. Nu handelen ze sneller als één man tegen het coronavirus dan vele anderen.

Als jagers met zijn allen op een fazant zouden jagen, hoe moesten ze het dier daarna verdelen? Er hing maar één appeltje aan de boom en als een horde verzamelaars het wilde hebben, werd het een knokpartij. Alleen opereren was het devies voor jagen en verzamelen. Het individualisme paste dus beter bij de Europese manier van kostwinning.

Nu is onze leefwijze veranderd, maar gewoonte laat zich niet zo gauw wegvagen. Daarom leiden zojuist genoemde drie factoren er toe dat Chinezen massaal rustig thuis kunnen blijven en tezamen alle mogelijke besmettingsgevaren willen mijden.

Veel Europeanen hebben daarentegen problemen met niet uit te mogen gaan, willen best een kansje wagen door dicht bij elkaar te komen, gezellig een biertje te nemen en wie hen dit belet, respecteert hun individuele vrijheid niet. Het virus maakt geen onderscheid tussen werelddelen en culturen en is dol op risiconemers. Ik wens alle mensen hier op aarde gezondheid en veiligheid toe.

Beluister de column van Lulu Wang in ‘De toestand is hopeloos, maar niet ernstig’:

Ontdek ook de andere columns uit de uitzending: