“Iedereen doet maar wat. Op het moment dat je dat doorhebt, wordt het leven veel interessanter”

LECTRR, artiestennaam van de West-Vlaamse Steven Degryse, is al 10 jaar de huiscartoonist bij ‘De Standaard’. Hij is ook de centrale gast op de 60e editie van het Internationaal Cartoonfestival van Knokke, dat volgende week van start gaat. “Ik was heel vereerd toen ik hoorde dat ik een rol zou spelen op de 60e editie”, vertelt LECTRR. “Ik ben destijds opgegroeid met zulke cartoonboekjes. Ik vind het waanzinnig dat ik nu zelf een van de gasten ben.”

Mensen onderschatten hoeveel werk humor is

LECTRR omschrijft zichzelf als een achtjarig jongetje dat op de een of andere manier in het lichaam van een 42-jarige man zit. “Ik heb een erg rijke fantasie en ik moet nog veel ontdekken. Ik heb het geluk gehad dat ik cartoonist ben kunnen worden. Het is soms vermoeiend om altijd van alles een grapje te willen maken. Mensen onderschatten hoeveel werk humor is, hoeveel moeite dat vergt”, vertelt LECTRR.

De taak van de cartoonist

Binnenkort verschijnt het pamflet ‘We mogen niks meer zeggen’, geschreven door LECTRR. “We hebben nog nooit zoveel vrijheden gehad en toch zeggen we dat we niks meer mogen zeggen. We wonen in één van de meest vrije landen op aarde. En dankzij het internet kan je je mening voor de hele wereld verkondigen, maar toch voelen we ons niet gehoord en dat frustreert ons. Vroeger verkondigde je je mening op café en hoorde iedereen je. Nu roep je met een megafoon in een grote leegte, waar je vaak geen respons krijgt. En als je wel respons krijgt, is het iemand die het niet met je eens is. We zijn het gewoon om in een echokamer te roepen en kiezen onze vrienden op basis van onze waarden. Het internet is een vijandige plek op dat vlak”, verklaart LECTRR.

Ik heb zelf geen flauw benul waar ik mee bezig ben

Ondanks dat LECTRR al 10 jaar de cartoonist bij ‘De Standaard’ is, kan hij niet uitleggen aan welke vereisten je moet voldoen om een ‘goede cartoonist’ te zijn. “Ik heb zelf geen flauw benul waar ik mee bezig ben. Ik ervaar nog elke dag blinde paniek. Ik zoek het zelf elke nog dag uit”, aldus LECTRR.

LECTRR vindt wel dat de cartoonist een belangrijke taak heeft. “Humor is een basisrecht. Humor is een van de dingen die ons onderscheidt van beesten. Humor is ook het eerste wat beginnende totalitaire staten wegnemen, omdat het al snel gevaarlijk kan zijn. Het is zoals het paard van Troje. Je verpakt het als een grap, maar er zit toch een scherpe waarheid onder die mensen aan het denken zet.”

Het is de taak van de cartoonist om de maatschappij een spiegel voor te houden

Daarnaast moet een cartoonist iemand zijn die altijd in de oppositie zit. “Je bent niet links of rechts. Als de regering links is, is de cartoonist rechts en andersom. Het is belangrijk dat je de hoge bomen aanpakt, de machthebbers, en altijd omhoog schopt. Spaar slachtoffers tenzij er een goede grap in zit. Het is gemakkelijk om op een slachtoffer te mikken, maar zij zijn vaak het slachtoffer van de machthebber. Het is de taak van de cartoonist om de maatschappij een spiegel voor te houden en niets uit de weg te gaan. De zaak van Jürgen Conings heeft de maatschappij bijvoorbeeld veel spiegels voorgehouden en aangetoond op welke vlakken België tekort schiet. Het heeft nog maar eens aangetoond dat niemand weet waar hij mee bezig is”, aldus LECTRR.

“De aanslag tegen het Franse blad Charlie Hebdo heeft alles veranderd voor de onzichtbare cartoonist. Van de ene dag op de andere zijn we vrijheidsstrijders geworden en was de spot op ons gericht, terwijl wij eigenlijk maar wat venten zijn die thuis tekenen. Na Charlie Hebdo hebben de Vlaamse cartoonisten een vzw opgericht om elkaar te steunen en de zaak in het oog te houden. Voordien was het ieder voor zich en kende je eigenlijk niemand uit de cartoonwereld”, vertelt LECTRR.

Debuutroman

LECTRR ruilde tijdelijk zijn stift in voor een pen en schreef zijn eerste debuutroman: ‘Ondanks de ondergang’. “In het boek krijgen de personages te horen dat ze nog maar 14 dagen hebben voor de wereld zal vergaan. En dan breekt de chaos los. Ik heb eerst geprobeerd om een ernstig boek te schrijven, maar dat is niet gelukt. Ik heb gaandeweg ontdekt dat sommige dingen beter zijn, als ze verpakt zijn in een grap”, vertelt LECTRR.

“Ik denk dat het einde van de wereld niet het einde is. Maar als dat wel zo is, zou ik het ook niet zo erg vinden. 50 jaar geleden was ik er niet en dat vond ik niet erg. En over nog een 50 jaar zal ik er waarschijnlijk ook niet meer zijn en ook dat vind ik niet erg. Ik vind dat net positief, dat mijn werk en leven maar tijdig zijn.”

LECTRR’s motto klinkt als volgt: ‘Verwarring schept meer mogelijkheden dan duidelijkheid’. “Orde is saai en bestaat eigenlijk niet. Humor is wanorde en verwarring. Je zet met humor mensen op het verkeerde been en laat tegelijk onverwachte ideeën doorsluipen. Op het moment dat je humor serieus neemt, werkt het niet meer. Ik zal met mijn boeken nooit prijzen winnen, maar ik hoop dat ze toch op hun eigen manier zullen blijven hangen”, vertelt LECTRR.

Toekomst

LECTRR is dit jaar 42 jaar geworden. “Ik ben erg verwend. Ik mag elke dag doen waar ik zin in heb. Ik heb nog nooit met tegenzin mijn werk gedaan. Maar er is één ding dat ik nog wil en zal doen, en dat is naar de ruimte gaan. Ik ga naar de ruimte. Dat staat vast”, vertelt LECTRR.

LECTRR is een man die liefst in zo weinig mogelijk gelooft. “Ik ben over weinig dingen zeker, dus ik ben niet klaar om in iets te geloven. Het enige waar ik zeker van ben is dat alles zinloos is en dat vind ik ook goed. Het leven is één grote grap. Het is zo kort en onnozel. Wij zijn zo kosmisch klein en zijn zonder reden hier op aarde gedropt, om dan een tijdje hier te zijn en dan weer weg te gaan. Dat is zo onnozel dus je moet je leven ook onnozel invullen”, aldus LECTRR.

LECTRR vindt van zichzelf dat hij de laatste persoon is om wijsheden te verkondigen, maar wou toch het volgende kwijt: “Het is belangrijk dat we beseffen dat we allemaal maar wat aan het doen zijn. Iedereen doet maar alsof. Iedereen doet maar wat. Op het moment dat je dat doorhebt, wordt het leven veel interessanter”, besluit LECTRR.

Touché gemist? Abonneer je hier op de podcast.

Meer Touché: