"Je hebt het gevoel dat je op je dertig iets bereikt moet hebben. Ook ik ben daar niet aan ontsnapt"

Raf Njotea is een van de scenarioschrijvers van de populaire serie ‘Dertigers’. Njotea omschrijft zichzelf als een rustig, rationeel en kleurloos persoon. “Ik denk dat ik geen uitgesproken persoonlijkheid heb. Ik trek niet graag de aandacht en zal altijd conflict proberen te vermijden. Mijn beroep is dan weer het tegenovergestelde, want ons beroep bestaat uit conflict. Conflict houdt een serie draaiende”, vertelt Njotea.

‘Dertigers’

‘Dertigers’ gaat over zes vrienden die elkaar leren kennen tijdens hun studententijd en nu als dertigers door het leven gaan en problemen delen. “Ik ben pas vanaf het tweede seizoen bij ‘Dertigers’ terechtgekomen. Het eerste seizoen heb ik zoals de rest als kijker gevolgd. Op een bepaald moment werd ik opgebeld met de vraag of ik interesse had om mee te schrijven aan het scenario van het tweede seizoen. Ik was toen al een grote fan van het programma en dus ben meteen op gesprek geweest. Toen ik voelde dat het klikte, heb ik ook toegezegd”, aldus Njotea.

“Ik vind het niet jammer dat ik niet aan het eerste seizoen van ‘Dertigers’ heb meegewerkt. De ontwikkeling van reeksen kan erg frustrerend zijn. Het is een heel onzekere periode en je zit vaak in het ijle te werken. Het is dan leuk dat je gewoon kan instappen en schrijven.”

Ik neem mijn eigen ervaringen mee in mijn werkproces

Njotea is zelf een dertiger, wat helpt bij het schrijfproces. “Ik neem mijn eigen ervaringen mee in mijn werkproces. Ik baseer me op wat mijn eigen vrienden voor me betekenen, hoe ik mijn vrienden voor me zie, wanneer ik naar vrienden stap met problemen. Zulke ervaringen vertalen alle scenaristen in scenario’s.”

“De serie is voor veel kijkers herkenbaar. Er heerst het algemene idee dat je vanaf je dertig je leven op orde moet krijgen en enkele drastische beslissingen moet nemen om die structuur te creëren. Mijn vrienden hadden angst om dertig te worden, omdat ze het gevoel hadden dat je dan iets bereikt moet hebben in je leven. Ik dacht altijd dat dat voor mij geen mijlpaal zou zijn, maar ik ben er toch niet aan kunnen ontsnappen”, vertelt Njotea.

Podcast

Njotea onderzoekt momenteel het levenstraject van zijn vader voor een nieuwe Radio 1-podcast. De vader van Njotea emigreerde in de jaren zeventig van Nigeria naar België. Een paar jaar later leerde hij de moeder van Njotea kende, en kregen ze drie kinderen. Na vijfentwintig jaar huwelijk besloot het paar te scheiden.

Dat was een echt ‘WTF’-moment

“We weten niet in welke omstandigheden mijn vader naar België is gekomen, daar hebben we nooit echt over gepraat. In 2017 geraakte mijn vader door een ongeluk in een kunstmatige coma. Toen hij daaruit ontwaakte, was hij erg verward en kreeg hij regelmatig hallucinaties. Hij dacht ook dat hij zou sterven in het ziekenhuis en heeft mij op een bepaald moment toevertrouwd dat hij 11 jaar ouder is dan wij dachten en op zijn identiteitskaart staat. Dat was een echt ‘WTF’-moment, want je houdt er geen rekening mee dat dat kan. We dachten wel dat het wat dingen zou verklaren, omdat zijn gezondheid leek te suggereren dat hij ouder kon zijn”, vertelt Njotea.

“Nadien zijn mijn broers en ikzelf steeds meer beginnen te graven in het verleden van mijn vader en het is de bedoeling dat we een podcast maken over al onze bevindingen. Mijn vader zelf leeft ook nog en zal ook aan het woord komen.”

Liefde voor taal

Njotea heeft altijd al een grote voorliefde voor taal gehad. Hij studeerde Taal & Letterkunde Engels, Duits aan de KU Leuven en ging op Erasmus naar Leipzig om zijn liefde voor de Duitse taal verder te laten groeien. “Ik vind taal erg fascinerend, het feit dat we daarmee kunnen communiceren. Zo kan je zeggen dat je naar de supermarkt gaat om wat toastjes met spelt te kopen en iedereen zal begrijpen wat ik bedoel. Dat is toch absurd!”, lacht Njotea.

We moeten bewust omgaan met taal

“Maar taal bepaalt ook het wereldbeeld. Taal is een wapen waar we soms te onbewust mee omgaan, maar dat heel veel mogelijkheden in zich draagt. Scheldwoorden, zoals slet en flikker zijn bijvoorbeeld gericht naar mensen uit een minderheidsgroep. Maar er bestaan dan geen scheldwoorden voor de dominante groep. Er is geen tegenhanger voor slet of flikker. Daardoor stelt onze taal ons in staat om negatief over minderheidsgroepen praten, maar niet over meerderheidsgroepen. Daarom moeten we bewust omgaan met taalgebruik”, verklaart Njotea.

Njotea groeide met zijn broers op in Wechelderzande, een dorpje in de Antwerpse Kempen. “Wij waren destijds de enige gekleurde mensen in het dorp. Al onze vrienden zijn wit. Op school werden we soms uitgescholden wegens onze huidskleur, maar dat was hoe het was. Ik heb daar geen traumatische ervaringen aan overgehouden”, vertelt Njotea.

“Een tijd geleden vroeg een vriend aan mij en mijn jongste broer of we tijdens onze jeugd geconfronteerd zijn geweest met racisme. Ik zei meteen ja, want we kregen regelmatig namen naar ons geslingerd door onze huidskleur. Mijn jongste broer zei daarentegen dat hij geen racisme heeft meegemaakt. Ja, hij kreeg ook scheldwoorden naar zich geworpen, maar dat is volgens hem ook ons meest zichtbare kenmerk. Als kinderen dat zeggen, dan is dat zoals wij iemand dikzak zouden noemen. Maar hij is nooit minderwaardig behandeld, waardoor de scheldwoorden voor hem niet racistisch waren”, aldus Njotea.

Racisme is complex. Wat voor de een racisme is, is dat voor de ander niet

“Voor mij bewijst dat nog maar eens dat racisme relatief is. Dat is een beladen uitspraak, die niet de discussie moet afsluiten, maar net het gesprek moet beginnen. Racisme is complex, wat voor de een racisme is, is dat voor de ander niet. De grenzen staan niet vast en we moeten er allemaal rekening mee houden dat die grens voor iedereen anders kan zijn. Daardoor moeten we ook meer moeite doen om te luisteren en in gesprek te gaan”, vertelt Njotea.

Liefde

Gedurende zijn Erasmus leerde Njotea zijn toenmalige vriend kennen, een Brit die eveneens een voorliefde voor taal had. Na vier jaar kwam er een einde aan de relatie, wat voor Njotea het begin van een erg lastige periode betekende. “Het feit dat die relatie niet gelukt is, zal altijd een van de grootste mislukkingen in mijn leven zijn. Voordien leek het precies of ik door het leven fietste en alles vanzelf ging. Op dat moment is dat veranderd. Ik was kwaad op het universum, want het leek zo voorbestemd en toch was het niet gelukt”, vertelt Njotea. “Dat was ook de eerste keer dat ik emotionele pijn voelde. Ik sliep slecht, at niet en kon me niet concentreren. Toen besefte ik: ‘Dit is kut en echt verdriet’.”

Toekomst

Njotea is 35 jaar en heeft dus nog vijf jaar als dertiger voor zich. “Ik ben erg tevreden met het traject dat ik heb afgelegd. Ik hoop in de toekomst vooral dat ik mijn familie en vrienden kan blijven zien en dat het geloof in de liefde terugkeert. Ik hoop dat mijn grote liefde er nog aankomt, al is dat momenteel wel een bijzaak voor mij”, vertelt Njotea.

Daarnaast heeft Njotea een fascinatie voor tijd en tijdsbeleving. “Niets is voor eeuwig. De tijd is tegelijk onverbiddelijk en troostend. Alles is eindig. Je leven ook, want iedereen gaat dood. De mooie momenten en geluk kan je niet vasthouden, maar de slechte momenten gaan ook voorbij. Dat werkt heel relativerend", verklaart Njotea.

De Hongaarse schrijver Ödön von Horváth heeft een mooie quote over (net niet) jezelf zijn: “Eigenlijk ben ik helemaal anders, alleen kom ik daar zo zelden toe.” Njotea kan zich erg vinden in de woorden van Von Horváth. “We hopen altijd dat we anders zijn, maar eigenlijk zijn we wie we zijn en moeten we het daarmee doen. We moeten dus blij zijn met wie je bent.”

"Wees lief voor jezelf, want je doet ertoe. Heb zelfrespect. Je bent er en je hebt recht om er te zijn. Wees dus lief voor elkaar", besluit Njotea.

Touché gemist? Abonneer je hier op de podcast.

Meer Touché: