“Muziek is voor mij heel belangrijk. Het is de motor van alles”

Wilfried de Jong groeide op in het Nederlandse Rotterdam en is auteur, columnist, journalist, theatermaker, contrabassist, boekenlezer én jazzfanaat. Vanaf volgende week is hij met ‘De Ochtend’-presentatrice Ruth Joos wekelijks te zien in het nieuwe boekenprogramma ‘Brommer op zee’.

“Ik lees zelf heel graag. De laatste 6 jaar ben ik steeds meer beginnen te lezen. Toen het kunstprogramma ‘Mondo’ besloot om ermee te stoppen in Nederland, bedacht ik me dat dit hét moment is dat mensen moeten lezen en dat er een boekenprogramma zou moeten zijn. Ik kende Ruth Joos al langer en sprak regelmatig met haar over boeken en dacht dat wij wel op dezelfde golflengte zouden zitten voor zo’n programma. And the rest is history”, vertelt de Jong. “Wat me het eerst opvalt aan een boek is de stijl. Na een aantal pagina’s moet de stijl me bevallen of ik haak af. Dat betekent niet dat ik maar van één soort stijl houd, ik laat me graag verbazen.

In ‘Brommer op zee’ zullen de Jong en Joos wekelijks schrijvers en dichters interviewen over hun werk. De programmatitel verwijst naar het bekende verhaal van de schrijver J.M.A. Biesheuvel. “We vonden de titel wel toepasselijk. Het spreekt tot de verbeelding en is natuurlijk een klein eerbetoon aan Biesheuvel, die vorig jaar overleden is”, aldus de Jong.

Ik kijk een paar meter voor me uit en zie wel wat ik tegenkom

Volgende week zondag wordt ‘Brommer op zee’ voor het eerst uitgezonden. “Ik ben best zenuwachtig. Ik ben altijd gespannen en onzeker als het over mijn werk gaat. Dan denk ik al snel dat het niet goed genoeg is, maar die onzekerheid verscherpt tegelijkertijd de geest waardoor het nog beter wordt. De Jong is een zoekende man en plant niet graag te ver vooruit. “Als je de weg al weet is het saai. Ik trek geen lange lijn van begin tot eind en ga die dan aflopen. Ik kijk een paar meter voor me uit en zie wel wat ik tegenkom”, vertelt hij.

Liefde voor muziek

Naast lezen, heeft de Jong een enorme liefde voor muziek. “Ik word helemaal gelukkig van muziek. Muziek is de motor van alles. Ik leef dagelijks met de saxofoon en zet elke dag wel minstens vier vinyl platen op. Saxofoon is voor mij een soort taal. Saxofoon is praten, uitschreeuwen, even stil zijn, versnellen, twijfelen en stotteren. Ik vind daarom jazzmuziek echt té gek. Soms zou ik graag zelf professioneel muzikant zijn, maar daar heb ik niet de juiste vaardigheden voor. Ik speel zelf de contrabas en heb de juiste ideeën, maar ik krijg ze niet vertaald op het instrument”, vertelt de Jong

Ik ben er al een percentage van mijn gehoor door kwijtgeraakt, maar daar heb ik geen spijt van, omdat ik het aan iets moois ben kwijtgeraakt

“Muziek is de motor van alles. Het heeft alles van het leven in zich. Het kan gevoelens begeleiden, versterken en afzwakken. Je kan er mensen mee afstoten en versieren en het stimuleert de geest en het denken. Ik zet geregeld mijn koptelefoon met heel luide muziek op, zodat de muziek tot in mijn diepste poriën kan komen. Ik ben er al een percentage van mijn gehoor door kwijtgeraakt, maar daar heb ik geen spijt van, omdat ik het aan iets moois ben kwijtgeraakt. Ik hoor wellicht 10% tot 20% minder goed dan de gemiddelde mens, maar ik wil er gerust nog 10% tot 20% afhalen, misschien zelfs 40%”, aldus de Jong.

“Ik vind het plezierig als kunst een zekere vorm van abstractie heeft. Kunst heeft meer diepgang en waarde dan een mening. Een mening zal al sneller de voorpagina halen, maar je blaast het zo weg door de tijd. Dat is het mooie aan kunst. Alles vergaat, behalve de kunst, dat kan blijven bestaan.”

Jeugd

De Jong is in 1957 geboren in 110-Morgen, een wijk in het Rotterdamse stadsdeel Hillegersberg-Schiebroek. “Mijn ouders zijn van boeren komaf. Ik herinner me nog dat ik naast mijn vader in de auto zat en door Rotterdam reed. De voorruit van de auto was het camerabeeld waarmee ik de stad zag en leerde kennen”, vertelt de Jong.

De Jong heeft heel lang niet geweten wat hij graag wou doen met zijn leven. “Soms denk ik dat ik dat nu nog steeds niet weet. Als kind wou ik graag piloot worden, maar dat is niet gelukt. Een paar jaar later wou ik ook even pater worden. Uiteindelijk heb ik dan sociaal werk gestudeerd. Na mijn opleiding heb ik met verslaafde en weggelopen jongeren samengewerkt in tehuizen en gevangenissen. Dat vond ik fantastisch. Ik kwam ook heel goed met die jongeren overweg. Het is belangrijk dat je op dezelfde treden staat als degene waartegen je praat. Maar uiteindelijk moest je ook bij de kinderrechters langs en bespreken wat er met die jongeren moest gebeuren. Dat strookte niet met hoe ik denk dat er geleefd moet worden, dus dan ben ik ook gestopt”, aldus de Jong.

Het duurde niet lang voor ik weggestuurd werd

De Jong heeft daarnaast een verleden in het leger. “Ik ben tussendoor ook nog in het leger beland voor mijn militaire dienst. Daar ben ik snel uit weggekomen, door een stille hongerstaking. Ik heb alles meegedaan, maar weigerde te eten. Na een dag of 7 val je dan flauw en ga je uit dienst, of dat was toch de bedoeling. Op dag 8 merkte ik nog steeds niets en was ik ten einde raad. Ik heb dan mijn hoofd heel hard tegen de muur geslagen en met een scheermesje een klein sneetje in de bult gemaakt. Vervolgens ben ik naar de wachtdienst gegaan en heb ik hen verteld dat ik ben flauwgevallen. Het duurde niet lang voor ik weggestuurd werd daarna”, vertelt de Jong.

Een tiental jaar later is de Jong in het theaterleven gerold, een gouden deur die voor hem openging. “Ik wilde beeldend theater maken met muziek, humor en veel fysieke humor. Ik wou me ook afzetten tegen het cabaretgenre dat toen erg populair was. Ik liet me inspireren door absurde moderne voorstellingen. Het podium was ook geen grens, wij liepen voortdurend over het publiek heen.”

Toekomst

De Jong is intussen 63 jaar oud, maar denkt nog niet aan zijn pensioen. “Als ik toch met pensioen moet gaan, dan heb ik daar vrede mee. Voor mij staat werken niet gelijk aan geld verdienen. Ik vind het erg fijn als mijn werk en privéleven door elkaar lopen”, vertelt de Jong. “Ik heb niet echt gepland wat ik nog wil doen, maar de kaars mag nog even branden. Ik zal wel zien wat er op mijn pad komt. Ik zit echter ook niet op de 100 te wachten. Ik vind 75 ook al heel mooi. Dat is een formidabele leeftijd.”

Het boekenprogramma ‘Brommer op zee’ zal vanaf zondag 18 april te volgen zijn op Canvas en bij de VPRO op NPO 2.

Touché gemist? Abonneer je hier op de podcast

Meer Touché: